Από την Ζαχάρω στην Κωνσταντινούπολη

Για πρώτη φορά, είκοσι εννέα (29) μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου Ζαχάρως (όλοι μέλη της Περιβαλλοντικής ομάδας του σχολείου μας και ηλικίας από 13 έως 15 ετών), μαζί με τέσσερις εκπαιδευτικούς, αποφάσισαν να διασχίσουν την ελληνική επικράτεια και να επισκεφθούν την γειτονική Τουρκία, για να συμμετάσχουν στο 2^ο Μαθητικό - Περιβαλλοντικό Συνέδριο του Εθνικού Εκπαιδευτικού Δικτύου δράσης, με θέμα «Κωνσταντινούπολη-Θεσσαλονίκη, μια Εκπαιδευτική Συνύπαρξη-πολίτες της Πόλης, Έλληνες της Οικουμένης», που υλοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Υπουργείου Παιδείας.

Οι μαθητές μας, μετά από πολύμηνη έρευνα και προεργασία, δημιούργησαν ένα ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ, με τίτλο: «Καϊάφας: Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενός μοναδικού οικοσυστήματος», το οποίο προβλήθηκε στις 27 Μαρτίου του 2025, στο ιστορικό Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης, για να αποσπάσει θερμότατες κριτικές, ενώ είχε ήδη προκριθεί για να συμπεριληφθεί ανάμεσα σε άλλες πενήντα ενδιαφέρουσες εργασίες από διάφορα σχολεία όλης της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ομογένειας. Οι μαθητές μας, κατέγραψαν το παρόν και το παρελθόν αυτού του καταπληκτικού οικοσυστήματος, ενώ παράλληλα κατέθεσαν τις προτάσεις τους για τη βιώσιμη ανάπτυξή του μέλλον.  Την ίδια μέρα η εργασία μας προβλήθηκε διαδικτυακά και στο 3ο Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας, που  διοργανώθηκε από το Πειραματικό Λύκειο του Πανεπιστημίου Πατρών, με τίτλο: «Έλα να σου μιλήσω για τον τόπο μου».

Οι μαθητές μας, στο πλαίσιο της διδακτικής επίσκεψης, είχαν την ευκαιρία περιηγηθούν και να επισκεφθούν σημαντικούς χώρους και μνημεία της Βασιλεύουσας, όπως τη θρυλική Αγιά Σοφιά, την Παναγία των Βλαχερνών, την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, τους τάφους των Πατριαρχών, την μυθική Κινστέρνα, τον πύργο του Γαλατά, την Μεγάλη του Γένους Σχολή, αλλά και να πραγματοποιήσουν σύντομη κρουαζιέρα στον Βόσπορο και τέλος να παρακολουθήσουν την Κυριακάτικη λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φανάρι και να λάβουν την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου.

Για μας τους εκπαιδευτικούς, το ταξίδι στην Πόλη είναι μια βουτιά στην ιστορία του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, της Αρχαιότητας και του Βυζαντίου. Είναι ένα ακόμη λιθαράκι στη μάχη μας με την ιστορική άγνοια και τη λήθη. Η Ινσταμπούλ όμως δεν είναι μόνο παρελθόν. Είναι και η σύγχρονη εικόνα του εθνικού Τουρκικού κράτους, με το αυστηρό θεοκρατικό πολιτικό σύστημα, το Ισλάμ  και τις σύγχρονες πολιτικές αποφάσεις. Είναι ο φιλόξενος λαός, τα μπαχάρια, τα παζάρια, η παραδοσιακή κουζίνα, οι βόλτες στην Ιστικλάλ, η κρουαζιέρα στο Βόσπορο, αλλά και η επιβολή της μαντήλας, η μετατροπή των χριστιανικών ναών σε τζαμιά, με τις καλυμμένες εικόνες και τους κρυμμένους αγγέλους και τα χερουβίμ...

Στο συνέδριο συμμετείχαν οι μαθήτριες: 

1. Ζάρα Σωτηρία   
2. Κακαράκη Καλλιόπη
3. Καλαντζαντωνάκη Σταυρούλα 
4. Καραπαναγιώτη Μαρία 
5. Μητροπούλου Αγγελική
6. Πάππου Λυδία
7. Σιάγκα Ευγενία
8. Τζογάνη Μαρία – Λουίζα
9. Τριγάζη Εμμανουέλα – Ευθυμία
10. Τριγάζη Κωνσταντίνα
11. Χότζα Δανάη
12. Χριστοδουλοπούλου Καλλιόπη

και οι μαθητές:   

1. Αδαμόπουλος Ιωάννης 
2. Αλεξανδρόπουλος Διονύσιος- Ιωάννης
3. Αλεξανδρόπουλος Μάριος
4. Αλτάνης Νικόλαος
5. Αντωνόπουλος  Γεώργιος
6. Δέδες Ιωάννης
7. Δράκος Ιωάννης
8. Ζάρας Αλέξανδρος
9. Ζαχαρόπουλος Γεώργιος
10. Κάπος Γεώργιος
11. Κλιμαντίρης  Παναγιώτης    
12. Λαλιώτης Φώτιος
13. Μολυμπάκης Εμμανουήλ
14. Μωραΐτης Νικόλαος 
15. Νικολόπουλος Ηλίας      
16. Σεβεντεκίδης Αναστάσιος
17. Φιορέτος Κωνσταντίνος  

με συνοδούς καθηγητές τους: Κατσαρελά Ευλαμπία, Μακρή Πανωραία, Σεβεντεκίδη Κωνσταντίνο και Τσάκωνα Σταυρούλα. 

Ακολουθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό, καθώς και το ντοκιμαντέρ των μαθητών. 

Ζωγράφειο Λύκειο

Αγιά Σοφιά

Κρουαζιέρα στο Βόσπορο

Μεγάλη του Γένους Σχολή

Ζωγράφειο Λύκειο

Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος

Το ακόλουθο κείμενο αποτέλεσε το σενάριο για τη δημιουργία της ταινίας:

Συνοπτική αναφορά στο παρελθόν:

Εμείς, οι μαθητές και οι μαθήτριες του Γυμνασίου Ζαχάρως, σας καλωσορίζουμε στον Καϊάφα, έναν μοναδικό υδροβιότοπο, ένα πλούσιο οικοσύστημα, που γεωγραφικά υπάγεται στο Δήμο Ζαχάρως του νομού Ηλείας και περιλαμβάνει: Τη μαγευτική λίμνη με το νησάκι της Αγίας Αικατερίνης στο κέντρο της, που αναφέρεται ότι δημιουργήθηκε από ένα μεγάλο σεισμό τον 6ο αι. μ.Χ. από καθίζηση στο σημείο που κατέληγε ο Ανιγρος ποταμός. Στο νησάκι υπήρχαν από τη δεκαετία του 1910 ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στις οποίες φιλοξενούνταν λουόμενοι που συνέρρεαν από όλη την Ελλάδα για να επισκεφθούν το χώρο και να ωφεληθούν  από τις θεραπευτικές ιδιότητες των Ιαματικών λουτρών. Αναφορές για αυτά έχουμε στο έργο του Παυσανία και του Στράβωνα και έτσι πιστοποιείται η ύπαρξη και λειτουργία τους από την αρχαιότητα.

Σχετικά με την ονομασία πολλές ερμηνείες δόθηκαν. Κάποιοι τη συνδέουν με τον αρχιερέα Καϊάφα, άλλοι με αραβική ετυμολογία και με τις τουρκικές λέξεις (καγιά=κόκκινος + φας=βράχος), ενώ πολλοί την αποδίδουν στη νύμφη Καλλιάφεια. Η νύμφη Καλλιάφεια, μαζί με την Ίαση και την Πηγαία κατοικούσαν, σύμφωνα με την μυθολογία, στο σπήλαιο των Ανιγρίδων νυμφών, στο οποίο αναβλύζουν θερμά ιαματικά - μα δύσοσμα - νερά από τους πρόποδες του  όρους Λαπίθα. Εκεί, στο Γεράνιο άντρο λέγεται, ότι κάποτε, ο πληγωμένος από το δηλητηριασμένο βέλος του Ηρακλή, Κένταυρος Χείρωνας έπλυνε την πληγή και από το δυσώδες τραύμα του απέκτησαν και τα νερά την άσχημη μυρωδιά. Οι κάτοικοι παλιότερα συνήθιζαν να πίνουν το ιαματικό νερό από το Ποσιθεραπευτήριο, που συνδέεται με τις Ατλαντίδες νύμφες.

Στην κορυφή του όρους Λαπίθα θα συναντήσουμε την Αρχαία Σαμία  καθώς και τη μαγευτική παραλία με τις αμμοθίνες και το δάσος της Στροφυλιάς, αλλά και το κάστρο Καζάρμα.

Σ΄ αυτό τον όμορφο τόπο οι παλαιοί έχουν τόσα να θυμούνται και να αφηγούνται…

Το παρόν

Τι να αναφέρουμε για το παρόν του Καϊάφα; Μια μικρή περιήγηση αρκεί να δημιουργήσει ανάμικτα συναισθήματα. Ο επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την ομορφιά του φυσικού τοπίου και ταυτόχρονα αισθάνεται θλίψη για την εικόνα της εγκατάλειψης της περιοχής. Στο νησάκι, από όλες τις εγκαταστάσεις το ξενοδοχείο Γεράνι και ένα ακόμη κτίριο απέναντί του παραμένουν «όρθια». Τα υπόλοιπα έχουν καταρρεύσει ή εγκαταλειφθεί στη φθορά του χρόνου, δημιουργώντας μια αίσθηση μελαγχολίας σε όσους τα αντικρίζουν. Απέναντι, στα ιαματικά λουτρά, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή η ίδια εικόνα. Λειτουργούν για περίπου πέντε μήνες το χρόνο, σε κτήρια που φαίνονται έτοιμα να καταρρεύσουν και από την άλλη πλευρά η Καζάρμα συμπληρώνει το παζλ της εγκατάλειψης. Μόνο η σκεπαστή πισίνα αποτελεί κάτι καινούριο. Ακόμη και μέσα σε όλη αυτή την καταθλιπτική ατμόσφαιρα η μαγεία του φυσικού τοπίου δε χάνεται.. Γι΄ αυτό είναι προστατευόμενη περιοχή ΝATURA 2000. Η χλωρίδα και η πανίδα συνθέτουν έναν φυσικό θησαυρό, ο οποίος αξίζει να προστατευθεί και να αναδειχθεί. Πεύκα και κουκουναριές, φασκόμηλο και αγριολούλουδα, καλαμιώνες και ευκάλυπτοι συνθέτουν τον βιότοπο. Εξέχουσα θέση κατέχει το κρινάκι της θάλασσας που αποτελεί είδος απειλούμενο. Η λίμνη φιλοξενεί ψάρια και υδρόβια πουλιά όπως ερωδιούς, αγριόπαπιες και κορμοράνους. Τα αποδημητικά πουλιά τη χρησιμοποιούν ως σταθμό δίνοντάς της μεγαλύτερη αξία μετά την αποξήρανση της γειτονικής λίμνης Αγουλινίτσας. Η απέραντη αμμώδης παραλία, παρόλο που δεν είναι οργανωμένη, δέχεται πλήθος λουόμενων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Πραγματοποιούνται κάποια σπορ όπως αγώνας δρόμου για παιδιά και ενήλικες κατά τα τέλη Οκτωβρίου και αγώνες θαλάσσιου σκι στη λίμνη. 

Το μέλλον

Σας ζητάμε να κοιτάξετε την απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου που μας περιβάλλει! Η θάλασσα, η απέραντη παραλία με τις αμμοθίνες και τα κρινάκια, το δάσος της Στροφυλλιάς, η Λίμνη του Καιάφα με το νησάκι της Αγίας Αικατερίνης, οι ιαμαμτικές πηγές και πίσω από όλα το όρος Λαπίθα. Εμείς, οι μαθητές του Γυμνασίου Ζαχάρως, πιστεύουμε ότι αυτός ο τόπος έχει μπροστά του ένα μέλλον λαμπρότερο από το παρόν του, ένα μέλλον που θα βασίζεται στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Γιατί αυτόν τον τόπο δεν τον κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, αλλά τον δανειστήκαμε από τις γενιές που έρχονται. Και επειδή έχουμε την ευθύνη να τον παραδώσουμε καλύτερο από ό,τι είναι σήμερα.

Πώς μπορεί να επιτευχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη;

• Με εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων των ιαματικών λουτρών και προγράμματα ευεξίας για την ενίσχυση του ιαματικού τουρισμού.
• Με δημιουργία καταλυμάτων από φυσικά υλικά που θα ενσωματώνονται αρμονικά στο περιβάλλον.
• Με ανακατασκευή και ανάδειξη των υπαρχόντων κτιρίων.
• Με ανάπτυξη μονοπατιών πεζοπορίας και ποδηλασίας, αλλά και ενίσχυση του "Kaiafas Run".
• Με διοργάνωση θαλάσσιων σπορ χωρίς να επηρεάζεται η ζωή στο νερό.
• Με δραστηριότητες παρατήρησης της τοπικής χλωρίδας και πανίδας.
• Με τη δημιουργία κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την ενημέρωση σχετικά με την προστασία του υδροβιότοπου και της βιοποικιλότητας.
• Με εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία που συνδυάζουν τη μάθηση με δραστηριότητες στη φύση.
• Με κατασκευή υπαίθριων αμφιθεάτρων για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
• Με ανάδειξη της πολιτιστικής και ιστορικής σημασίας του Καϊάφα, του Λαπίθα και της Αρχαίας Σαμίας.
• Με προώθηση των τοπικών προϊόντων, όπως το λάδι, το μέλι και το κρασί για τοπική οικονομική ανάπτυξη.

Οι προτάσεις μας έχουν έναν κοινό στόχο: Να μετατρέψουμε το μοναδικό μας οικοσύστημα σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης, που θα εμπνέει τις γενιές του σήμερα και του αύριο.

"Γιατί ο τόπος μας αξίζει να ανθίσει – με σεβασμό, συνεργασία και όραμα για το μέλλον!"